Συλλογική μνήμη και δημόσια γλυπτά: ένα πρόγραμμα χαρτογράφησης των δημόσιων γλυπτών και ανάδειξης της τοπικής συλλογικής μνήμης

Τα δημόσια υπαίθρια γλυπτά (αγάλματα/προτομές/ηρώα κ.α.) αντικατοπτρίζουν πτυχές της συλλογικής μνήμης ενός τόπου και αποτελούν μέρος της πολιτισμικής του κληρονομιάς. Η δημιουργία τους στοχεύει στη συγκράτηση και στη συντήρηση γεγονότων, και προσωπικοτήτων του παρελθόντος που έχουν επιλεγεί από την τοπική κοινότητα ως σημαντικά και σημαίνοντα. Ενσωματώνουν πολλά μηνύματα και επιδέχονται ποικίλες ερμηνείες. Συνιστούν το έναυσμα για τη διέγερση και τη διατήρηση της μνήμης και συμβάλλουν στη συγκρότηση μιας ταυτότητας στο παρόν καθώς και στην πρόσληψη της Ιστορίας. Μελέτες έχουν δείξει ότι, παρόλο που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εκάστοτε τοπικής κοινότητας, συχνά καθίσταται «αόρατα», εννοώντας ότι δεν είναι γνωστό τι αναπαριστούν και κυρίως γιατί βρίσκονται στον συγκεκριμένο τόπο.

Τι κάνουμε;

Το πρόγραμμα στοχεύει να καταγράψει και να χαρτογραφήσει τα εν λόγω γλυπτά στην Ελλάδα και στην Κύπρο, να αναδείξει πτυχές της συλλογικής μνήμης και γνωστές ή λιγότερες γνωστές πτυχές του παρελθόντος με τα οποία συνδέονται, να ανιχνεύσει στο αν και πώς συμβάλλουν στη δόμηση της εθνικής συνείδησης, να επισημάνει τον κοινωνικό αντίκτυπό τους (αποδοχή, βεβήλωση, απομάκρυνση) και να προτείνει τρόπους παιδαγωγικής τους αξιοποίησης.

Παράλληλα φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα συμμετοχικό κανάλι επικοινωνίας με τα μέλη των τοπικών κοινοτήτων και να διαχύσει τις παραπάνω πληροφορίες. Η δημιουργία της παρούσας ψηφιακής γλυπτοθήκης εξυπηρετεί τους παραπάνω σκοπούς και στόχους.

Βασικές διαπιστώσεις του προγράμματος συνιστούν τα εξής:

  • τα δημόσια υπαίθρια γλυπτά αντανακλούν τρόπους δόμησης της συλλογικής μνήμης η οποία, πέρα από την «επίσημη» εκδοχή της, έχει και τοπικά χαρακτηριστικά τα οποία, όχι σπάνια, οδηγούν σε έριδες,
  • η τοπική συλλογική μνήμη, μέσω των υλικών δημόσιων αναπαραστάσεων της, συμβάλλει στην καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης,
  • τα δημόσια υπαίθρια γλυπτά αποτελούν μέσο προσέγγισης του παρελθόντος και νοηματοδότησης του παρόντος μίας τοπικής κοινότητας
  • και η ενδελεχής καταγραφής και μελέτης τους θα συμβάλλει στην πληρέστερη κατανόηση του τρόπου δόμησης της εθνικής και ατομικής ταυτότητας.

Μαθαίνουμε

Μοιραζόμαστε

Συνεργαζόμαστε

Εκπαιδεύουμε

Η Ομάδα μας

Στο πλαίσιο των μαθημάτων του Προγράμματος Σπουδών του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων συστάθηκε κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-19 η Ομάδα Μαθητείας στην Ιστορία (Ο.Μ.Ι.) αποτελούμενη από προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές. Σκοπός της Ο.Μ.Ι. είναι η εμβάθυνση των συμμετεχόντων στην επιστήμη της Ιστορίας, η εξοικείωση με τις μεθόδους της και η παιδαγωγική αξιοποίηση των ιστορικών γνώσεων μέσω βιωματικών δράσεων.

Ασχολείται με θέματα τοπικού ιστορικού ενδιαφέροντος αλλά και γενικότερης εμβέλειας και στοχεύει στην παραγωγή και δημοσιοποίηση της δράσης της στην ευρύτερη τοπική και επιστημονική κοινότητα. Ανάμεσα στις δραστηριότητες της είναι οι επισκέψεις σε ιστορικού ενδιαφέροντος χώρους, η παραγωγή υλικού για παιδαγωγική χρήση, η επαφή με τοπικούς και εθνικούς φορείς για την ανάδειξη αθέατων πτυχών του παρελθόντος. Μέρος των δράσεων της έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή συνέδρια και έχουν δημοσιευτεί σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά.

Η λειτουργία της Ο.Μ.Ι. εντάσσεται στην αποστολή του Εργαστηρίου Κοινωνικών Επιστημών και Εκπαίδευσης του Π.Τ.Δ.Ε. Το έργο της συμβάλλει στην εξωστρέφεια του τμήματος, στην παραγωγή επιστημονικού έργου και στην καλλιέργεια των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων των φοιτούντων στο Τμήμα. Την Ο.Μ.Ι. συντονίζει η κ. Χρύσα Ταμίσογλου, Ε.ΔΙ.Π., του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.