Προσωπική ανάγκη ή κοινωνικό στερεότυπο;
Ας σκεφτούμε έναν σύγχρονο άνθρωπο ο οποίος είναι γονιός, εργαζόμενος, σύζυγος και πολλές άλλες ιδιότητες. Κάθε πρωί όμως όταν ξυπνήσει μέσα στα χιλιάδες πράγματα που έχει να κάνει μέσα στη μέρα δύο είναι οι κυρίαρχες ερωτήσεις που κάνει στον εαυτό του: «Τι θα φάμε σήμερα;» και «Τι θα βάλω σήμερα;» Αν και οι δύο ερωτήσεις είναι δύσκολο να απαντηθούν, εμείς θα επικεντρωθούμε στη δεύτερη ερώτηση.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ από πού πηγάζει αυτή η ανάγκη μας να ντυνόμαστε διαφορετικά για κάθε κοινωνική περίσταση ή ακόμη και κατά τη διάρκεια της ημέρας; Διαφορετικά ρούχα για το σπίτι, για την δουλειά, για τον περίπατο. Πόσες φορές έχουμε πιάσει τον εαυτό μας να λαμβάνει μία πρόσκληση για έναν γάμο, μία εκδήλωση ή ένα οποιοδήποτε κοινωνικό γεγονός και η πρώτη ερώτηση που κάνουμε στον εαυτό μας είναι «Τι θα φορέσω για να πάω;» Θα σας απαντήσουμε: Πάντα! Αρχικά, σκεφτόμαστε τι φορέσαμε στην προηγούμενη κοινωνική εκδήλωση που παραβρεθήκαμε, πόσο χρονικό διάστημα απείχαν η μία από την άλλη και ποιους ανθρώπους συναντήσαμε. Κι ακόμη και αν κανένα από τα παραπάνω δεν συμπίπτει μεταξύ τους, συνεχίζουμε να επιθυμούμε να βάλουμε κάτι διαφορετικό για να μην φορέσουμε πάλι τα ίδια. Αυτό συμβαίνει είτε επειδή αναβλύζει από προσωπική μας ανάγκη να είμαστε πάντοτε περιποιημένοι είτε επειδή επιθυμούμε να αποφύγουμε οποιοδήποτε κακόβουλο σχόλιο από τους παρευρισκόμενους.
Όμως έχετε αναλογιστεί ποτέ από πού εκπορεύεται αυτή η ακαταμάχητη επιθυμία μας να φοράμε διαρκώς διαφορετικά ρούχα για κάθε περίσταση; Γιατί να μην μπορούμε να φοράμε τα ίδια ρούχα 2-3 μέρες συνεχόμενα. Βλέπετε αυτό το στερεότυπο δεν προέκυψε αποκλειστικά από το καταναλωτικό πρότυπο που κυριαρχεί τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά προϋπήρχε ανά τους αιώνες.
Υπήρχε έντονα και στην εποχή του Όθωνα, ο οποίος ήταν βασιλιάς της Ελλάδας και σύζυγος του ήταν η βασίλισσα Αμαλία, γνωστή στο ευρύτερο κοινό για την απαράδεκτη συμπεριφορά της και τις ιδιοτροπίες της. Τόσο ιδιότροπη που κατόρθωσε οι Έλληνες να τη μισήσουν περισσότερο και από τον ίδιο τον βασιλιά Όθωνα. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές της ιδιορρυθμίες ήταν η ενδυμασία των γυναικών και θυγατέρων των υψηλόβαθμων στελεχών της αυλής του παλατιού. Δεν ενέκρινε στις κυρίες που παρευρίσκονταν στις εκδηλώσεις του παλατιού να παρουσιάζονται και δεύτερη φορά με την ίδια ένδυση! Εάν γινόταν αντιληπτό από τη βασίλισσα ή τις κυρίες της συνοδείας της (που μεταξύ μας πάντα συνέβαινε), τα καυστικά σχόλια προς το πρόσωπο της κυρίας δεν έλειπαν. Προφανώς όμως, η Βασίλισσα δεν σταματούσε εκεί. Πολύ συχνά «η τιμωρία» ήταν ο άνδρας της εν λόγω κυρίας είτε να απολυθεί είτε να λάβει δυσμενή μετάθεση! Αντιλαμβανόμαστε ότι οι γυναίκες/θυγατέρες των αξιωματούχων μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη θέση των ανδρών/πατεράδων τους ή και να τους οδηγήσουν στην ανεργία, εάν έκαναν το λάθος να εμφανιστούν με την ίδια ενδυμασία! Επομένως, το άγχος τους για τον τρόπο που θα ντυθούν δεν εκπορευόταν από προσωπική τους ανάγκη για το πώς θα εμφανιστούν και αν θα είναι όμορφες και περιποιημένες, αλλά από τον φόβο τους για το μένος της βασίλισσας…
Εν κατακλείδι, η ανάγκη μας για περιποίηση και προσωπική φροντίδα δεν αποτελεί αποκλειστικά δική μας προσωπική ανάγκη και επιθυμία, αλλά εν μέρη και αναβλύζει και από τα κοινωνικά στερεότυπα που προϋπήρχαν στους αιώνες και έχουν παραμείνει σχεδόν αναλλοίωτα, κεκαλυμμένα σε συνδυασμό με τα καταναλωτικά πρότυπα, τα οποία ενισχύονται διαρκώς στην καταναλωτική κοινωνία που ζούμε.
Φωτεινή Γιάννη
Greek