Κενοτάφιο Αθανάσιου Διάκου, Λαμία

Η πρώτη ιδέα για τη δημιουργία του κενοταφίου, υπήρξε το 1866 από τον ταγματάρχη Ρούβαλη. Το 1881, ο Ρούβαλης υπηρετούσε τότε στη Λαμία, ζήτησε να δει τον τόπο του μαρτυρίου του Διάκου, στον οποίο ο δήμαρχος δεν είχε μεριμνήσει. Όταν πήγε, είδε ένα απεριποίητο μνημείο με σωρούς από χώμα και κοπριά ανάμεσα στα τότε ξύλινα παραπήγματα και τους τοίχους του μνημείο γεμάτο από φυτά. Αμέσως ο ταγματάρχης μαζί με τους στρατιώτες του καθάρισε το χώρο και περιέφραξε το σημείο με ξύλινο κιγκλίδωμα και έστησε ένα ξύλινο σταυρό και ένα καντήλι που καθημερινά άναβαν οι στρατιώτες του (Φλώρου,1988: 133-134).

Την περίοδο 1880 – 1881 το καντήλι του μνημείο ήταν ξύλινο και η μορφή όλου του μνημείο δεν ήταν η σημερινή. Το 1888 ο Μιχαήλ Κατσίμπαλης έστειλε την γύψινη προτομή και ο δήμαρχος Σκληβανιώτης, με τη βοήθεια του μηχανικού Μητσάκη, την τοποθέτησαν στο σημείο που είναι και σήμερα. Από το 1991 ο δήμαρχος Σκληβανιώτης ανέλαβε να ανακαινιστεί ο χώρος ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1930. Πέρασαν αρκετά χρόνια έως την ολοκλήρωση της ανακαίνισής του καθώς στις αρχές του 20^ου αιώνα ξεκίνησε ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος.

Στην Λαμία το κενοτάφιο είναι ένα παρατημένο μνημείο. Δεν το γιορτάζουμε, ούτε του δίνουμε σημασία. Ο δήμαρχος δεν φροντίζει για αυτό. Δεν ανάβουν ποτέ το καντήλι και δεν γίνεται κατάθεση στεφάνων. Η πόρτα είναι πάντοτε κλειστή οπότε ο κόσμος δεν μπορεί να μπει μέσα και να θαυμάσει αυτό το υπέροχο μνημείο. Όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες που έχω τραβήξει από το χώρο του μνημείου, είναι παρατημένο. Φαίνονται τα σημάδια φθοράς του χρόνου και της αδιαφορίας καθώς ο σταυρός έχει μαυρίσει όπως και οι κολόνες και τα τοίχοι γύρω από το μνημείο. Τα 100 χρόνια από τη δημιουργία του δεν γιορτάστηκαν λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής.

Η τοποθεσία του είναι γενικώς λίγο αδιάφορη για τους κατοίκους καθώς βρίσκεται μέσα σε ένα στενό που εάν δεν κοιτάξεις στα αριστερά δεν θα το δεις. Γύρω από το μνημείο υπάρχουν καφετέριες και ταβέρνες όπου με τα φώτα των καταστημάτων δύσκολα το βλέπεις. Το βράδυ φωτίζεται με ένα ψυχρό άσπρο φως αλλά το θερμό χρώμα των φώτων του στενού και των καταστημάτων, το καλύπτουν. Από την εμπειρία μου, σχεδόν σε όλα τα δημοτικά σχολεία της Λαμίας, στην έκτη δημοτικού που μαθαίνουν στην ιστορία για την Επανάσταση και τους ήρωες του 1821, δεν αναφέρονται στο κενοτάφιο και στον ανδριάντα που υπάρχουν στην πόλη μας. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές δεν γνωρίζουν τι απεικονίζεται και πως υπάρχουν αυτά τα δημόσια εκθέματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα μικρά παιδιά να μην γνωρίζουν τι περιέχει η πόλη τους.

Τον Απρίλιο του 2019, ο συγγραφέας Γιώργος Λεκάκης, ανέβασε ένα ολιγόλεπτο βίντεο στο YouTube, κάνοντας παράπονα σχετικά με το κενοτάφιο. Το βίντεο διαρκεί δύο λεπτά και 26 δευτερόλεπτα δείχνοντας την τεράστια θλίψη του καθώς σε ολόκληρη τη Λαμία δεν υπάρχουν πινακίδες που να δείχνουν τον δρόμο ως προς το κενοτάφιο, με αποτέλεσμα, εάν δεν έχει κάνει κάποιος αναζήτηση στον ιστότοπο του Δήμου Λαμιέων, να μην επισκεφθεί τον χώρο μαρτυρίου του ήρωα. Επίσης, παραθέτει και την θλίψη του ως προς την ανύπαρκτη σημαία στο χώρο. Μπροστά από τις δύο μαρμάρινες κολόνες που ανάμεσά τους είναι η σιδερένια πόρτα, είναι τοποθετημένοι δύο ψηλοί άσπροι πάσσαλοι με στόχο να τοποθετηθούν δύο ελληνικές σημαίες, κάτι που έως τότε δεν είχε συμβεί. Τέλος, στο τέλος του βίντεο, ο συγγραφέας έχει εισέλθει μέσα στο χώρο του μνημείου, και για ακόμη μία φορά εκφράζει τη βαθιά του θλίψη, καθώς ο δήμος έχει εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι το κενοτάφιο δεν είναι προσβάσιμο στο κοινό και το πίσω μέρος του μνημείου, πίσω από τον πέτρινο λοφίσκο, έχει μετατραπεί σε αποθηκευτικό χώρο. Έχει τοποθετήσει κλαδευτική μηχανή, σκούπες, φαράσια, τσουγκράνες και ότι χρησιμοποιεί η καθαριότητα του δήμου για να συντηρήσει το μνημείο.