Μιχαήλ Τοσίτσας, Μέτσοβο

Ο Μιχαήλ Τοσίτσας ή Τοσίτζας (στο βιβλίο Ευεργετών τής ΦΕ αναφέρεται ως Δοσίτζας), επιχειρηματίας και Εθνικός Ευεργέτης. Γεννήθηκε στο Μέτσοβο στις 3 Ιανουαρίου 1787 και πέθανε στην Αθήνα το 1856.
Το 1818 ο Μιχαήλ Τοσίτσας παντρεύτηκε την Ελένη και δύο χρόνια μετά τον γάμο τους, το 1820, μετέβησαν στην Αλεξάνδρεια τής Αιγύπτου όπου και εγκαταστάθηκαν. Ασχολήθηκε με τη βαμβακοκαλλιέργεια και εξελίχθηκε σε έναν από τους ισχυρότερους γαιοκτήμονες τής Αιγύπτου.
Τα πράγματα για τον Τοσίτσα έγιναν πολύ δύσκολα όταν το 1824 ο χεδιβής της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή αποφάσισε να βοηθήσει τον Σουλτάνο στην καταστολή τής ελληνικής επανάστασης, στέλνοντας τον Ιμπραήμ πασά με στρατό στην Πελοπόννησο. Τότε ο Τοσίτσας βρέθηκε μπροστά σε ένα δίλημμα: να χαλάσει τις σχέσεις του με τον χεδίβη υποστηρίζοντας την ελευθερία τής πατρίδας του ή να μη βάλει σε κίνδυνο την ασφάλεια των Ελλήνων τής Αιγύπτου, στους οποίους θα ξεσπούσε ο θυμός τού Μεχμέτ Αλή. Επέλεξε να μη διαταράξει τις σχέσεις του με τον χεδίβη τής Αιγύπτου, αλλά παράλληλα να προσπαθήσει με την περιουσία του να βοηθήσει στην απελευθέρωση των Ελλήνων αιχμαλώτων και σε ό,τι άλλο μπορούσε. Έτσι διέθεσε χρήματα για την εξαγορά Ελλήνων αιχμαλώτων, καθώς και για αποστολή πολλών «των εν νεανική ηλικία όντων…» αιχμαλώτων για σπουδές στην Ευρώπη, φροντίζοντας επιπλέον για την μετέπειτα αποκατάστασή τους.
Μετά τη δημιουργία τού ελληνικού κράτους ο Μιχαήλ Τοσίτσας υπήρξε ο πρώτος Γενικός Πρόξενος τής Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια από το 1835 έως το 1853. Συνέβαλε στην ίδρυση τής ελληνικής κοινότητας και, μαζί με τα αδέλφια του, τη βοήθησε να αποκτήσει σημαντικές εκπαιδευτικές και εκκλησιαστικές υποδομές. Έκτισε ένα παρθεναγωγείο, ένα αλληλοδιδακτικό και ένα ελληνικό σχολείο [Τοσιτσαία Σχολή] στην Αλεξάνδρεια, το κόστος των οποίων ξεπέρασε τα 120.000 τάλιρα. Άφησε ακόμα τα αναγκαία κεφάλαια για τη συντήρησή τους και την πρόσληψη διδακτικού προσωπικού. Αγόρασε αντί 80.000 ταλίρων οικόπεδο για την ανέγερση τού μεγαλοπρεπούς ναού τής Ευαγγελίστριας στην Αλεξάνδρεια και συμμετείχε οικονομικά στην κατασκευή του. Ανακαίνισε το ελληνικό νοσοκομείο, το οποίο είχε οικοδομηθεί νωρίτερα με δωρεά τού αδερφού του Θεόδωρου. Για τις ανάγκες τής ελληνικής κοινότητας τής Αλεξάνδρειας αγόρασε έκταση για τη δημιουργία ελληνικού νεκροταφείου. Τα ποσά που διέθεσε ο Τοσίτσας για κοινωφελή έργα υπέρ τής ελληνικής κοινότητας στην Αλεξάνδρεια ξεπέρασαν το 1.000.000 δραχμές, ποσό εξαιρετικά σημαντικό για την εποχή.
Στη γενέτειρά του, το Μέτσοβο, έστελνε κάθε χρόνο, όσο ζούσε, σημαντικά χρηματικά ποσά για την ανακούφιση των φτωχών. Μάλιστα κατέθεσε στην Εθνική Τράπεζα πάνω από 100.000 δραχμές για να πληρώνονται από τους τόκους δύο δάσκαλοι για να διδάσκουν τα νέα παιδιά.
Ο Μιχαήλ και η Ελένη Τοσίτσα δεν απέκτησαν παιδιά. Ο Μιχαήλ είχε μεγάλη αγάπη στον ανιψιό του Νικόλαο Στουρνάρη, τον ευεργέτη, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα για να ασχοληθεί με αναπτυξιακά έργα, αλλά πέθανε αιφνιδίως σε ηλικία 46 ετών τον Οκτώβριο τού 1852, πριν προλάβει να υλοποιήσει τα μεγάλα σχέδιά του. Ο Μιχαήλ Τοσίτσας συγκλονίστηκε από τον θάνατό του, έπαθε εγκεφαλικό και περιέπεσε σε βαθύτατη κατάθλιψη. Με βαρύτατα κλονισμένη την υγεία του, το 1854 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου και πέθανε το 1856, αφήνοντας διαχειρίστρια τής μεγάλης περιουσίας του τη σύζυγό του Ελένη. Στη διαθήκη του άφησε μεγάλα ποσά για την αρωγή των φτωχών, καθώς και για την ενίσχυση νοσοκομειακών, εκκλησιαστικών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Στη Θεσσαλονίκη, που ακόμα τελούσε υπό τον τουρκικό ζυγό, κληροδότησε ένα μεγάλο ποσό για το ελληνικό σχολείο τής «… πόλης ένθα το πρώτον εμπορικόν του στάδιον μετήλθε…». Στην Αθήνα άφησε 10.000 τάλιρα για τον εξωραϊσμό των δρόμων και των πλατειών στο κέντρο τής πόλεως που ορίζονταν από τις οδούς Σταδίου, Αιόλου, και Ερμού και 100.000 γαλλικά φράγκα για το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σημαντικά ποσά προσέφερε με τη διαθήκη του στο Πανεπιστήμιο, το Αμαλίειο Ορφανοτροφείο, το Οφθαλμιατρείο, τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία (Αρσάκειο), αλλά και για νοσοκομεία και άλλα εκπαιδευτικά ή φιλανθρωπικά ιδρύματα. Στην κηδεία του χοροστάτησε ο Αρχιεπίσκοπος τής Ελλάδας και παρέστησαν όλοι οι βουλευτές, οι πρέσβεις και χιλιάδες κόσμος.