Αθανάσιος Ψαλίδας
Ορειχάλκινη προτομή του Αθανάσιου Ψαλίδα.
Τοποθεσία
Το μνημείο αυτό βρίσκεται στον προαύλιο χώρου του Γενικού Λυκείου Ανατολής Ιωαννίνων στην οδό Αντύπα.
Πατρότητα
Ο Θόδωρος Παπαγιάννης γεννήθηκε το 1942 στο Ελληνικό Ιωαννίνων. Σπούδασε στην Α.Σ.Κ.Τ. Αθηνών µε υποτροφία. Εκτός του καλλιτεχνικού διπλώματος πήρε στη χαλκογλυπτική και γυψοτεχνική. Μελέτησε την αρχαιοελληνική τέχνη και την τέχνη της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου. Άρχισε την πανεπιστημιακή του καριέρα µε τον διορισμό του ως βοηθός στην Α.Σ.Κ.Τ. στο εργαστήριο γλυπτικής του Γιάννη Παππά. Ηγήθηκε ομάδας εργασίας σπουδαστών της Α.Σ.Κ.Τ. η οποία περιόδευσε στα Ζαγοροχώρια της Ηπείρου και αποτύπωσε πέτρινα και ξύλινα ανάγλυφα και αρχιτεκτονικά στοιχεία της λαϊκής και παραδοσιακής τέχνης. Συμμετείχε µε συναδέλφους του στη δημιουργία του Κέντρου Εικαστικών Τεχνών (Κ.Ε.Τ.). Γλυπτά του κοσμούν πολλούς δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς επίσης περιλαμβάνονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές μουσείων και πινακοθηκών, όπως η Εθνική Πινακοθήκη. Έχει τιμηθεί µε πολλά βραβεία και διακρίσεις.
Ο Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829), ήταν ο μεγαλύτερος λόγιος και φιλόσοφος του Ελληνικού Διαφωτισμού. Γεννήθηκε στα Γιάννενα. Τελειώνοντας τη Μπαλάνειο Σχολή, φεύγει για να φοιτήσει σε σχολές της Πολτάβας και της Ουκρανίας. Συνεχίζει στη Βιέννη, σπουδάζοντας ιατρική, ξένες γλώσσες, ελληνική φιλοσοφία, φυσικομαθηματικά και πειραματική φυσική (νέα επιστήμη τότε). Ήταν κοντά στο Ρήγα Φεραίο στη Βιέννη. Αργότερα έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Τον καλεί η Δημογεροντία των Ιωαννίνων να διδάξει και επιστρέφει μετά από 8 χρόνια στα Γιάννενα. Αναλαμβάνει τη Μαρούτσειο Σχολή, η οποία έκλεισε το 1797. Πείθει τον ευεργέτη Ζώη Καπλάνη, που βρίσκεται στη Ρωσία, να βοηθήσει να ανοίξει σχολή με το όνομά του (Καπλάνειος). Την πλουτίζει με βιβλιοθήκες και επιστημονικά όργανα της πειραματικής φυσικής και χημείας, βγάζει σπουδαίους μαθητές, όπως τους Ασώπιο, Κρανά, Σακελλάριο, κ.α. Η Σχολή λειτούργησε μέχρι το 1820. Ο Αλή Πασάς και οι δύο γιοί του, πήγαν και παρακολούθησαν πειράματά του. Είδαν ότι δεν έχει μυστηριώδη και διαβολικά σύνεργα, όπως φημολογούνταν (έκανε πειράματα με στατικό ηλεκτρισμό). Ο ίδιος ο βεζύρης τον χρειαζόταν ως μεταφραστή και διερμηνέα. Ως Φιλικός που ήταν, πρόσφερε μεγάλες υπηρεσίες με αυτή του την ιδιότητα. Αργότερα, αναγκάστηκε να φύγει μαζί με τον Ιωάννη Βηλαρά, στο Τσεπέλοβο του Ζαγορίου, μέχρι και το 1822.Ύστερα πηγαίνει στην Κέρκυρα, πικραμένος, ψευτοζούσε από ιδιωτικά μαθήματα. Ότι είχε, το ξόδευε για τον Αγώνα, έστειλε και τον γιο του στο Μεσολόγγι να πολεμήσει όπου και τον έχασε. Δεν μπόρεσε να γίνει καθηγητής στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας, γιατί οι Εγγλέζοι τον θεωρούσαν ρωσσόφιλο! Διορίστηκε στα 1828 στη Λευκάδα, σε κατώτερη σχολή (στο Ελληνικό Λύκειο). Πέθανε στα 62 του χρόνια.
Το συγκεκριμένο άγαλμα κοσμεί τον προαύλιο χώρο του Λυκείου Ανατολής. Η παιδαγωγική συνεισφορά του Ψαλιδά στα Ιωάννινα, συνάδει με το χώρο του Λυκείου, στο πίσω μέρος της προτομής παρατηρήθηκαν βανδαλισμοί μικρής βέβαια έκτασης.
Όνομα Συντάκτη
Γράφει η Ευαγγελία Τζίγκου, τελειόφοιτη φοιτήτρια του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Βιβλιογραφία
Παπασταύρος, Α.Ι. (2009). «ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ ένας άγνωστος
κόσμος», Κατηγορία: Καλλιτέχνες Ανακτήθηκε από: https://zsgiannina.gr/
Το βιογραφικό του Θεόδωρου Παπαγιάννη ανακτήθηκε από την προσωπική
ιστοσελίδα του γλύπτη: http://theodoros-papagiannis.gr/el/node/34
Ο συντάκτης φέρει την ευθύνη των κειμένων.
Greek