Κωνσταντίνος Α’, Βασιλεύς των Ελλήνων
Το άγαλμα κατασκευάστηκε το 1938 από τον Ιταλό γλύπτη Φραντσέσκο Παρίζι και παρουσιάζει έναν έφιππο ανδριάντα του Βασιλιά Κωνσταντίνου του Α’. Ο βασιλιάς παρουσιάζεται ως στρατηλάτης και στο δεξί του χέρι κρατά μια στραταρχική ράβδο και με το αριστερό του βαστάει γερά τα ηνία του αλόγου του.
Το έργο βρίσκεται στο πεδίο του Άρεως και η απόδοση του ανδριάντα είναι όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική, έτσι ώστε να δημιουργηθεί η αίσθηση πως είναι κοντά στον κόσμο.
Το γλυπτό έχει ύψος 5,80 μέτρα και είναι ορειχάλκινο, ενώ έχει τοποθετηθεί σε περίοπτη θέση στην κεντρική είσοδο του Πεδίου του Άρεως. Η συνολική ισορροπία του αγάλματος εξασφαλίζεται λόγω του ότι το κεφάλι του βασιλιά είναι στραμμένο λίγο προς τα δεξιά, ενώ του ίππου του προς τα αριστερά με σηκωμένο το ίδιο πόδι. Επιπλέον, στηρίζεται σε καμπυλωτό βάθρο έξι βαθμίδων. Στο ύψος της τρίτης βαθμίδας υψώνεται ανάλημμα (δεξιά και αριστερά) κατά το καμπυλωτό σχήμα του βάθρου. Επίσης, στο μπροστινό μέρος του βάθρου υπάρχει και μια επιγραφή από ορείχαλκο με μεγάλα κεφαλαία γράμματα: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ και από πάνω το βασιλικό έμβλημα. Στο αριστερό μέρος της σέλας αναγράφεται το αρχικό γράμμα «Κ», εκ του Κωνσταντίνου, και το βασιλικό στέμμα.
Τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος πραγματοποιήθηκαν στις 9 Οκτωβρίου 1938 από τον τότε πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά και στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄, διάφορα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, υπασπιστές του βασιλιά, μέλη της Ιεράς Συνόδου και του αρχιεπισκόπου, αρκετοί διπλωμάτες και χιλιάδες πολίτες.
Τοποθεσία
Το άγαλμα βρίσκεται την κεντρική είσοδο του Πεδίου του Άρεως στην Αθήνα.
Πατρότητα
Ο γλύπτης Francesco Parisi που φιλοτέχνησε τον ανδριάντα του Στρατηλάτη βασιλιά Κωνσταντίνου Α′ κατάγεται από τη Νάπολη όπου και γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1874. Σημαντικός σταθμός στην καριέρα του ήταν ο δάσκαλός του Achille D’ Orsi. Κατά τη διάρκεια της πολυετούς πορείας του δημιούργησε αρκετές γυναικείες κεφαλές, προτομές και πορτρέτα. Απεβίωσε στη Ρώμη το 1956. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι στην επιμέλεια της αρχιτεκτονικής σύνθεσης του μνημείου συμμετείχε και ο Ιταλός αρχιτέκτονας C. Vetriani.
Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος θεωρείται μια αμφιλεγόμενη ηγετική προσωπικότητα όσον αφορά τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Ωστόσο, υπήρξε αδιαμφισβήτητα ένας ικανός ηγέτης, που άλλοι λάτρευαν και άλλοι μισούσαν, και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα ιστορικά δρώμενα της Ελλάδας κυρίως κατά τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, ο βασιλιάς παρουσιάζεται ως ένας απλός και δυναμικός ηγέτης, ρεαλιστής, προσγειώμενος, ευφυής, αποφασιστικός και πατριώτης.
Ο στρατηλάτης των Βαλκανικών Πολέμων ήταν ο πρωτότοκος γιος του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ και της Βασίλισσας Όλγας, γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1868 και η ονοματοδοσία του έγινε από τον πατέρα της μητέρας του, του Μεγάλου Δούκα Κωνσταντίνου της Ρωσίας. Διετέλεσε Βασιλιάς των Ελλήνων τις χρονικές περιόδους 1913-1917 και 1920-1922.
Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄ έχει συνδεθεί ιστορικά με ιδιαίτερα σημαντικές και κρίσιμες περιόδους για την Ελλάδα και κυρίως ενέπνευσε τους υποστηρικτές της Μεγάλης Ιδέας. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στους Βαλκανικούς πολέμους αλλά αξιοσημείωτη ήταν και η διαμάχη του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Εθνικό Διχασμό μέχρι και τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Στις σπουδές του περιλαμβάνονται η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από όπου αποφοίτησε ως Ανθυπολοχαγός του Πεζικού και η στρατιωτική σχολή της Ακαδημίας Πολέμου της Πρωσίας στο Βερολίνο. Κατά το «μαύρο» πόλεμο του 1897, ύστερα από σημαντικές πιέσεις από τον τότε πρωθυπουργό Δηλιγιάννη, «αναγκάστηκε» να αναλάβει την αρχιστρατηγία στην ηλικία των μόλις 29 ετών, γεγονός για το οποίο πολλοί, αργότερα, τον θεώρησαν υπεύθυνο για την ήττα.
Μετά τον πόλεμο, ο Θεοτόκης του ανέθεσε να αναδιοργανώσει το Στρατό κάτι το οποίο πραγματοποίησε, ωστόσο δημιουργήθηκε γύρω του ένας κλοιός ικανών αλλά συμφεροντολόγων αξιωματικών που τον υπονόμευαν. Κατά την Επανάσταση του 1909, δέχθηκε αυστηρή κριτική για την «εύνοια» του ως προς τις προαγωγές του Διαδόχου και των αδελφών του και έτσι αναγκάστηκαν να δηλώσουν την παραίτηση τους και ο Κωνσταντίνος και οι Πρίγκιπες. Παρόλαυτα, επανήλθαν στις θέσεις τους το 1911, επί Ελευθερίου Βενιζέλου, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για τη «μεγάλη εξόρμηση», ωστόσο το 1915 συγκρούστηκε έντονα με τον πρωθυπουργό Βενιζέλο, και αυτή η σύγκρουση κατέληξε να υπάρξει ο εθνικός διχασμός και ο ίδιος να εξοριστεί το 1917. Η επάνοδος του έγινε το 1920 μετά από ήττα των φιλοβενιζελικών κομμάτων και στις 27 Σεπτεμβρίου του 1922, τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο Γεώργιος ο Β’.
Τέλος, μετά τη μικρασιατική καταστροφή αυτοεξορίστηκε και μετά από τέσσερις μήνες πέθανε στις 11 Ιανουαρίου του 1923 σε ένα ξενοδοχείο στο Παλέρμο της Σικελίας.
Ο έφιππος ανδριάντας του Κωνσταντίνου Α’ αποτελεί μέχρι και στις μέρες μας τοπόσημο στην κεντρική είσοδο του Πεδίου του Άρεως. Τιμάται κυρίως σε γιορτές και εθνικές επετείους και η αλήθεια είναι ότι αποτελεί εξαίρεση, καθώς είναι από τα λίγα αγάλματα βασιλέων που δεν αποσύρθηκαν στο πέρασμα των χρόνων.
Υπάρχουν σημάδια βανδαλισμών (κυρίως γκράφιτι) που έχουν καταστρέψει μέρος της βάσης του αγάλματος. Ωστόσο, παρατηρείται ότι υπάρχει κάποιου είδους μέριμνα για τη συντήρησή του καθώς διαφαίνεται η προσπάθεια αφαίρεσης των γκράφιτι από το μεγαλοπρεπές άγαλμα, παρόλο που παραμένουν κάποια σημάδια.
Όνομα Συντάκτη
Γράφει η Αντζολέττα Αδαμοπούλου, φοιτήτρια του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Βιβλιογραφία
Γιοχάλας, Θ., Καφετζάκη, Τ., Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία, Αθήνα, 2012, Εστία
Δημήτρης Καλαντζής, Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος Α΄ στο Πεδίον του Άρεως, 2020
Αντωνοπούλου, Ζ, «Τα γλυπτά της Αθήνας, Υπάιθρια Γλυπτική 1834 – 2004, Εκδ. Ποταμός 2003, σ. 79.
Ανδρέας Μέγκος, Προτομές και ανδριάντες των Ελλήνων βασιλέων (Μέρος Α′), 12/09/2016, www.royalchronicles.gr/
Τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος του βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄ στο Πεδίο του Άρεως, 24/09/2009, https://archive.ert.gr/
Ο συντάκτης φέρει την ευθύνη των κειμένων.
Subscribe
0 Comments
Greek