Να τα πούμε;

Ήρθαν και πάλι εκείνες οι μέρες του χρόνου που παιδικές φωνούλες αναγγέλουν τη γέννηση του Χριστού, καλωσορίζουν τον καινούριο χρόνο και διατυμπανίζουν τον αγιασμό των υδάτων! Φέτος, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών, ήταν αρκετά πιο ήσυχα τα πράγματα, αλλά ακόμα κι αν δεν «τα είπαμε» μέσω τηλεφώνου, όλοι μας θα σιγοψιθυρίσαμε «Καλήν εσπέραν άρχοντες…», «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά…», «Σήμερα τα Φώτα κι οι φωτισμοί…»!

Πώς προέκυψε όμως αυτό το έθιμο; Τα κάλαντα έχουν τις ρίζες τους πολύ βαθιά μέσα στους αιώνες. Στην αρχαία Ελλάδα, την 7^η μέρα του μηνός Πυανεψύωνος (22 Σεπτεμβρίου-20 Οκτωβρίου) και προς τιμήν του θεού Απόλλωνα, παιδιά των οποίων ζούσαν και οι δύο γονείς περιέφεραν στους δρόμους της Αθήνας την Ειρεσιώνη (στολισμένο κλαδί αγριελιάς που θεωρείται προάγγελος του χριστουγεννιάτικου δέντρου), τραγουδούσαν και μάζευαν δώρα. Το έθιμο αυτό διατηρήθηκε από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά τις πρώτες πέντε ή επτά ημέρες κάθε μήνα, οι οποίες ονομάζονταν «Καλένδες» και ήταν εορταστικές μέρες. Σημαντικότερες ήταν οι Καλένδες του Ιανουαρίου, που σηματοδοτούσαν και την αλλαγή του έτους. Λόγω της ιδιαίτερης σημασίας τους, οι Καλένδες του Ιανουαρίου διατηρήθηκαν και στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, όπου τα τραγούδια συνοδεύονταν και από τύμπανο ή τρίγωνο. Η Στ’ Οικουμενική Σύνοδος, όμως, καταδίκασε αυτές τις γιορτές και τα τραγούδια που τις συνόδευαν. Για να διατηρηθεί η κατάνυξη των εορτών, οι πιστοί ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν δημοτικά ευχητικά τραγούδια στις μεγάλες θρησκευτικές εορτές, τα γνωστά σε όλους μας «Κάλαντα».

Οι πρωταγωνιστές των καλάντων σήμερα είναι τα μικρά παιδιά, τα οποία σε μικρές παρέες λένε τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι και μαζεύουν χρήματα. Παλιότερα, όμως, οι καλαντιστές ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικία, και σκοπός τους δεν ήταν η συγκέντρωση χρημάτων, αλλά η παρέα και μόνο! Για τον λόγο αυτό, έλεγαν τα κάλαντα για να μαζέψουν σε ένα κοινό καλάθι ξηρούς καρπούς, φρούτα, ακόμα και κρασί και λουκάνικα, τα οποία διέθεταν για το γλέντι της παρέας που ακολουθούσε μετά και αποτελούσε τη μεγαλύτερή τους χαρά: η διασκέδαση με την παρέα.

Με την ελπίδα σύντομα να ξαναμαζευτούν οι παρέες, σας ευχόμαστε το 2021 να φέρει υγεία, δημιουργία και ευτυχία σε εσάς και στις οικογένειές σας!!!

By: Ευαγγελία Ντούλκα