Ιωάννης Πουτέτσης
Στην προτομή ο Πουτέτσης αναπαρίσταται σε νεαρή ηλικία. Το κεφάλι του είναι ελαφρώς στραμμένο προς τα αριστερά. Έχει μουστάκι και φοράει παραδοσιακή στολή. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:
ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΉΠΕΙΡΟΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΠΟΥΤΕΤΣΗΣ
1878 – 1912
Τοποθεσία
Το γλυπτό βρίσκεται στην Πλατεία Ρολογιού στο κέντρο των Ιωαννίνων.
Πατρότητα
Το εικονιζόμενο μνημείο ήταν ήδη έτοιμο από το 1940, αλλά ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος δεν επέτρεψε την τοποθέτησή του, η οποία τελικά έγινε το 1954. Πρόκειται για ένα εξαιρετικής ποιότητας έργο σε λευκό μάρμαρο, δουλεμένο με άριστη τεχνική, που παραπέμπει σε μεγάλο γλύπτη του μεσοπολέμου, του οποίου όμως το όνομα δεν κατέστη δυνατό να προσδιοριστεί.
Ο Ιωάννης Πουτέτσης ήταν από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του αντάρτικου αγώνα στην Ήπειρο πριν την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων, από την επαρχία της Λιούντζης του Αργυροκάστρου. Βορειοηπειρώτης στην καταγωγή, γεννήθηκε το 1878, με τη συμμετοχή του σε ένοπλες επιχειρήσεις στα ηπειρωτικά βουνά, από το 1906, σταδιακά αναδείχθηκε στις τάξεις του Ηπειρωτικού Κομιτάτου, φέροντας το ψευδώνυμο Καπετάν Βοργιάς. Δημιούργησε σώμα από 35 άντρες και άρχισε επαναστατική δραστηριότητα στην ύπαιθρο. Προστάτευε τους κατοίκους από τις τουρκικές αυθαιρεσίες και πολέμησε δυναμικά την ρουμανική προπαγάνδα. Με το αντάρτικο σώμα του έδωσε αρκετές μάχες εναντίον των οθωμανικών δυνάμεων και την προάσπιση των δικαιωμάτων των Ηπειρωτών σε μία από αυτές στη Βόρειο Ήπειρο, κυκλώθηκε αιφνιδιαστικά, από προδοσία, και δολοφονήθηκε (Σεπτέμβρης 1912) λίγες μέρες πριν την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου Το κεφάλι του μεταφέρθηκε στο Δέλβινο. Η απώλεια του Πουτέτση, ενός από τους ικανότερους οπλαρχηγούς της Α’ Διεύθυνσης, είχε πολύ σοβαρό αντίκτυπο, τον καιρό μάλιστα που το Ηπειρωτικό Κομιτάτο επεδίωκε την ενίσχυση της ένοπλης δραστηριότητας για την αντιμετώπιση των τουρκικών και αλβανικών τμημάτων που δρούσαν στην Ήπειρο και μάλιστα λίγες μόνο ημέρες πριν ξεσπάσει ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος.
Από τα πρακτικά του Δήμου παίρνουμε τις εξής πληροφορίες:
Το 1954, συνεδρίασε ο Δήμος, με θέμα ‘Περί καθορισμού χώρου δια την τοποθέτησιν του αγάλματος (ανδριάντος) του Βορειοηπειρώτου Οπλαρχηγού Ιωάννου Πουτέτση’. Ο κ. Δήμαρχος εισηγήθηκε τα παρακάτω:
Σας είναι γνωστή Κύριοι Σύμβουλοι, η Εθνικοαπελευθερωτική δράση του αειμνήστου από το Αργυρόκαστρο Οπλαρχηγού Ιωάννη Πουτέτση στα χρόνια της απελευθέρωσης της Ηπείρου μας. Πολλοί Ηπειρώτες προς ένδειξη φόρου τιμής και ευγνωμοσύνης προς την ένδοξη φυσιογνωμία του Μεγάλου αυτού Ευεργέτη της Ηπείρου, ανέλαβαν τη δαπάνη της φιλοτέχνησης του ανδριάντα του. Ο ανδριάντας ήταν ήδη έτοιμος από το 1940, αλλά εξαιτίας του πολέμου δεν τοποθετήθηκε. Τώρα ήρθε η στιγμή η πόλη των Ιωαννίνων, η πόλη των θρύλων και των γραμμάτων, η πρωτεύουσα της ενιαίας και αδιαιρέτου Ηπείρου να δεχτεί τον ανδριάντα του τέκνου της και να τη βάλει σε περίβλεπτο θέση για να κοιτάει προς τη σκλάβα Βόρειο Ήπειρο, και τη ιδιαίτερη πατρίδα του, το Αργυρόκαστρο. Ως τέτοια θέση προτείνουμε την πλατεία Πάργης ή την παραλίμνια περιοχή. Και αποφασίστηκε τελικά να τοποθετηθεί στην Πλατεία Πάργης. Όμως εμείς σήμερα το βρίσκουμε αλλού και συγκεκριμένα στο πάρκο δίπλα από το ρολόι.
Βανδαλισμοί έχουν παρατηρηθεί κατά καιρούς, κυρίως της μορφής του ελαιοχρωματισμού και της εγχάραξης πάνω στο μνημείο.
Όνομα Συντάκτη
Γράφει η Ηλέκτρα-Ηρώ Ζώτου, φοιτήτρια του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Βιβλιογραφία
Διαδικτυακές πηγές:
Παπασταύρος, Α.Ι. (2009). «ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ ένας άγνωστος κόσμος», Κατηγορία: Καλλιτέχνες Ανακτήθηκε από: https://zsgiannina.gr
Αγνώστου αρθρογράφου (2013), Ένοπλη δράση και προετοιμασία προπαραμονές των Βαλκανικών Πολέμων, Ανακτήθηκε από : https://www.amyntika.gr/to-ipirotiko-komitato/
Κυτσάκη Α. (2015), Τα γλυπτά των Ιωαννίνων, προπτυχιακή πανεπιστημιακή εργασία, Ανακτήθηκε από : http://anyflip.com/onzr/omon/basic
Πασαλίδης Θ. (2018) Η υπαίθρια γλυπτική των Ιωαννίνων. Ανακτήθηκε από https://odosell.blogspot.com/2013/09/blog-post_5738.html
Ο συντάκτης φέρει την ευθύνη των κειμένων.
Greek