
Μνημείο Εκτελεσθέντων Εμφυλίου
Το μνημείο αποτελείται από μία χάλκινη σύνθεση όπου αναπαρίστανται άνθρωποι με τις γροθιές τους στον αέρα και κάποιοι άλλοι να βρίσκονται σε πόνο.
Κάτω δεξιά του μνημείου υπάρχει μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα των εκτελεσθέντων:
ΚΑΡΡΑΣ. Β
ΑΣΠΡΙΔΗΣ.Ι
ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗΣ. Ε
ΖΟΥΡΝΑΣ. Τ
ΚΑΛΑΤΖΗ.Ι
ΜΠΙΤΤΗΣ. Α
ΜΠΙΤΤΗ. Ε
ΜΑΡΝΕΛΗΣ.Π
ΜΑΝΤΖΙΟΣ.Η
ΠΡΙΤΖΟΥ.Ε
ΠΡΕΝΤΖΑΣ.Χ
ΡΑΠΤΗΣ.Κ
ΣΤΕΡΓΙΟΥ.Γ
ΧΑΤΖΗΣ.Α
ΧΟΛΕΒΑΣ.Κ
ΧΟΡΛΟΣ.Α
ΧΡΟΝΗΣ.Κ
ΧΑΡΙΤΩΝ.Ε
ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ.Α
Καθώς και η ημερομηνία της εκτέλεσης
ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
1948
Στο αριστερό πάνω μέρος αναγράφεται η εγχάρακτη ρήση:
ΘΕΛΕΙ ΑΡΕΤΗΝ
ΚΑΙ ΤΟΜΛΗΝ
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΚΑΛΒΩΣ
Στην σύνθεση υπάρχει και η υπογραφή του γλύπτη:
Κ.ΚΑΖΑΚΟΣ 1983
Τα εγκαίνια του μνημείου πραγματοποιήθηκαν στις 28/8/1985
Τοποθεσία
Το μνημείο βρίσκεται στο Σταυράκι Ιωαννίνων.
Πατρότητα
Ο δημιουργός του μνημείου είναι ο Κ. Καζάκος. Ο
Καζάκος, είναι Έλληνας γλύπτης γεννήθηκε στην πόλη των Ιωαννίνων
και είναι απόφοιτος της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών στο τμήμα
γλυπτικής. Έχει φιλοτεχνήσει μεγάλα ελληνικά έργα καθώς έχει και
μεγάλες διακρίσεις στον χώρο του. Κατά καιρούς σε διαγωνισμούς που
συμμετείχε, τα έργα του είχαν τεράστια επιτυχία και απήχηση στο κοινό
κερδίζοντας έτσι τα πρώτα βραβεία. Κάποια από τα έργα του ήταν οι
ανδριάντες: Κωλέττης, Βελουχιώτης, Κολοκοτρώνης, Μιαούλης τα οποία
υπάρχουν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Σχεδίασε ακόμη τα μετάλλια
των Ολυμπιακών αγώνων που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα το 2004
για τα οποία βραβεύτηκε, αναμνηστικά κέρματα με θέμα την αφή της
Ολυμπιακής φλόγας. Επίσης, δημιούργησε το μνημείο εκτελεσθέντων
από τους Γερμανούς στα Γιάννενα, προτομές ηρώων και άλλου τέτοιου
είδους έργα τον έκανα έναν πολύ ξεχωριστό καλλιτέχνη.
Το μνημείο εκτελεσθέντων αφορά την εκτέλεση ατόμων κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Ειδικότερα, τοποθετήθηκε για να τιμήσει όσους εκτελέσθηκαν με εντολή του στρατοδικείου στην Υπόθεση Πρίντζου. Την ίδια περίοδο είχε προηγηθεί η εκδίκαση της υπόθεσης Φαρίδου.
Την άνοιξη του 1948 η Ευτυχία Πρίντζου συλλαμβάνεται και παραπέμπεται σε δίκη στο Έκτακτο Στρατοδικείο Ιωαννίνων με την κατηγορία της στρατολόγησης ανταρτών για το ΔΣΕ.
Η πρώτη δίκη, Υπόθεση Φαρίδου, έγινε στις 15 Ιουνίου 1948 με κατηγορούμενους 10 άτομα, παρέπεμψε τους υπόλοιπους μαζί με την Ευτυχία Πρίντζου σε νέα δίκη.
Στις 8 Ιουλίου 1948 στην Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων ξεκίνησε η δίκη του Έκτακτου Στρατοδικείου Ιωαννίνων που ονομάστηκε “υπόθεση Πρίντζου”. Στη δίκη ήταν κατηγορούμενοι 117 πολίτες – μέλη του ΚΚΕ και της ΕΠΟΝ – για την προσπάθεια βίαιας ανατροπής του υπάρχοντος κοινωνικού καθεστώτος. Η κατηγορία δεν αποδείχθηκε στο δικαστήριο, αλλά παρόλα αυτά καταδικάστηκαν σε θάνατο 48 κατηγορούμενοι μαζί με την Ευτυχία Πρίντζου, ανάμεσά τους και 4 ανήλικοι μαθητές Γυμνασίου, αναφέρουν κάποιες πηγές. Η απόφαση του στρατοδικείου εκδόθηκε τα μεσάνυχτα της 23ης Ιουλίου 1948. Από τους 48 καταδικασθέντες εκτελέστηκαν τελικά οι 16.
Ο Δικηγορικός Σύλλογος Ιωαννίνων, ο μητροπολίτης Σπυρίδων και φορείς των Ιωαννίνων παρά τις προσπάθειές τους δεν κατάφεραν να αποτρέψουν τις εκτελέσεις που έγιναν στην διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Εκείνες τις μέρες διεξαγόταν η μάχη της βόρειας Πίνδου, η μεγαλύτερη μάχη του εμφυλίου πολέμου.
Η Ευτυχία Πρίντζου μαζί με 4 άλλους καταδικασθέντες εκτελέστηκε στο Σταυράκι Ιωαννίνων στις 27 Ιουλίου 1948. Οι υπόλοιποι καταδικασθέντες εκτελέστηκαν σε δύο ομάδες στις 9 και 10 Αυγούστου 1948. Οι 16 εκτελέσεις συντάραξαν όχι μόνο τη Γιαννιώτικη κοινωνία, αλλά και όλη τη χώρα.
Κάποιες άλλες πηγές, αναγράφουν ότι στις 23 Ιουλίου, το στρατοδικείο έβγαλε την απόφαση για τους 114 κατηγορούμενους, 48 καταδικάστηκαν σε θάνατο και 11 σε ισόβια ή σε μικρότερες ποινές.
Το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων το 2018 ανέβασε θεατρικό έργο με τίτλο « Ευτυχία Πρίντζου · Επιστροφή», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Η πόλη στη σκηνή», όπου παρουσιάζονται τα γεγονότα του εμφυλίου πολέμου από την οπτική της Ευτυχίας Πρίντζου. Επιπλέον, έχει γραφτεί ποίημα από την Άννα Μπουρατζή-Θώδα για την Ευτυχία Πρίντζου.
Στα Ιωάννινα υπάρχει οδός που ονομάστηκε Ευτυχίας Πρίντζου.
Τέλος, κάθε χρόνο, τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο στο μνημείο γίνονται εκδηλώσεις στη μνήμη των εκτελεσθέντων.
Λέγεται ότι η ονομασία Βρυχτό προέρχεται από το ρήμα βρύχωμαι (=μουγρκίζω, βγάζω δυνατή κραυγή).
Κάποιες πληροφορίες κάνουν λόγο για άσκηση βίας προς τους κατηγορουμένους κατά την κράτησή τους.
Όνομα Συντάκτη
Γράφει η Ευδοξία Μπέλλου, τελειόφοιτη φοιτήτρια του Π.Τ.Δ.Ε του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Βιβλιογραφία
https://typos-i.gr/article/yp
https://pbnews.gr/ευτυχία-πρί
https://epirusgate.blogspot.c
https://zh-cn.facebook.com/tr
https://el.wikipedia.org/
Ο συντάκτης φέρει την ευθύνη των κειμένων.