
Σπύρος Καγιαλές
Τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα έγιναν στις 21 Ιουλίου 1997.
Σε επιγραφή στη βάση του ανδριάντα αναφράφεται στην ελληνική και αγγλική:
“Σπύρος Καγιαλές – Δωρεά της Παγκρήτιας Ένωσης Αμερικής σε συνεργασία με τον Δήμο Χανίων – 1997”
Όπως εξηγεί ο γλύπτης Γιάννης Μαρκαντωνάκης (“Εν Χανίοις”, τόμος 10ος, 2016), το μνημείο είναι συνδυασμός ορειχάλκινου ανδριάντα σε ανασύνθεση με ειδικά διαμορφωμένο πέτρινο βάθρο. Πάνω στη βάση όπου πατάει ο μπρούτζινος ανδριάντας είναι τοποθετημένος βράχος.
Τοποθεσία
Το μνημείο του Σπύρου Καγιαλέ βρίσκεται στα Χανιά της Κρήτης, στον ιστορικό χώρο των Τάφων των Βενιζέλων στον Προφήτη Ηλία (οδός Αγοραστάκη 4).
Πατρότητα
Το μνημείο φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιάννης Μαρκαντωνάκης μετά από πανελλήνιο διαγωνισμό γλυπτικής, το 1995.
Ο γλύπτης Γιάννης Π. Μαρκαντωνάκης γεννήθηκε το 1952 στα Χανιά. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Το 1996 ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου Χανίων, το οποίο μετείχε στο Δίκτυο Εικαστικών Εργαστηρίων του υπουργείου Πολιτισμού. Έχει βραβευτεί σε δύο πανελλήνιους διαγωνισμούς γλυπτικής: Το 1986 με το 1ο βραβείο για το Μνημείο Αντίστασης της Παναγίας Κεραμειών και το 1996 με το 1ο βραβείο για τον ανδριάντα του Σπύρου Καγιαλέ Καγιαλεδάκη, στο Ακρωτήρι Χανίων. Τον Αύγουστο του 2012 εγκαινιάστηκε στον Χώρο Τέχνης Χανίων, έκθεση 44 εικαστικών-μαθητών του, για να τιμηθούν τα τριάντα χρόνια του ως δασκάλου στην πόλη των Χανίων.
Ο Σπύρος Καγιαλές Καγιαλεδάκης ήταν Κρητικός εθνικός αγωνιστής. Γεννήθηκε το 1872 και πέθανε το 1929.
Στο Ακρωτήρι ο Σπύρος Καγιαλές υπηρέτησε από την αρχή της Επανάστασης του 1897 μαζί με τους αδελφούς του Γιώργο, Μανώλη, Αντώνη και Σήφη. Έγινε διάσημος για την γενναιότητα που επέδειξε ενώ είχε οχυρωθεί με άλλους αγωνιστές στον Προφήτη Ηλία -όπου και βρίσκονται σήμερα οι τάφοι των Βενιζέλων- στις 9 Φεβρουαρίου 1897. Όταν μια οβίδα θρυμμάτισε τον ιστό της Ελληνικής σημαίας αυτός την άρπαξε κάνοντας το ίδιο του το σώμα κοντάρι, κερδίζοντας έτσι τον θαυμασμό του στόλου των Μεγάλων Δυνάμεων που είχε κληθεί για να καταπνίξει την επανάσταση. Οι ναύαρχοι διέταξαν παύση πυρός, ενώ ο Ιταλός επικεφαλής του στόλου, υποναύαρχος Φελίτσε Κανεβάρο, έγραψε στα απομνημονεύματά του: «Η ανύψωση της σημαίας με αυτόν τον τόσο ηρωικό τρόπο, αποτέλεσε μια στιγμή της ζωής μου που δεν θα λησμονήσω ποτέ». Το γεγονός αυτό ήταν μια μεγάλη διπλωματική νίκη των Ελλήνων και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αυτονόμηση της Κρήτης λίγους μήνες αργότερα, λόγω της υποβολής, από τους ναυάρχους, ευνοϊκών εισηγήσεων προς τις κυβερνήσεις τους.
Επίσης, έλαβε μέρος στις μάχες του Δρίσκου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, όπου και πάλι διακρίθηκε για την ανδρεία του και τιμήθηκε με την απονομή ειδικών μεταλλίων και διπλώματος.
Πέθανε στη Χαλέπα στις 5 Σεπτεμβρίου 1929 και αναπαύεται στον τάφο της οικογένειας στο νεκροταφείο της Αγίας Φωτεινής Χαλέπας.
Ο δήμος Ακρωτηρίου γιορτάζει κάθε χρόνο την επέτειο του βομβαρδισμού της 9ης Φεβρουαρίου 1897 και μαζί τιμά με καταθέσεις στεφάνων στον ανδριάντα του (δίπλα στους Τάφους των Βενιζέλων), τον ήρωα Σπύρο Καγιαλέ – Καγιαλεδάκη, που έγινε σύμβολο στον αγώνα των Κρητικών για την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Όνομα Συντάκτη
Γράφει ο κ. Μποράκης Θεόδωρος, ιδιώτης.
Βιβλιογραφία
Πηγές:
1. Εφημερίδα Χανιώτικα Νέα – Μνημεία του Νομού Χανίων: Ακρωτήρι – Σπύρος Καγιαλές. Άρθρο των Γιάννη Λυβιάκη και Αντώνη Πλυμάκη.
2. Ιστοσελίδα ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ.
3. Ιστοσελίδα ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ.
4. Ιστοσελίδα Αγώνας της Κρήτης
https://agonaskritis.gr
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Θ. Μποράκης
Ο συντάκτης φέρει την ευθύνη των κειμένων.