Ηρώο Μπιζανομάχων
Πρόκειται για ένα μαρμάρινο σύμπλεγμα. Είναι το κύριο μνημείο των Ιωαννίνων, το οποίο είναι συγχρόνως και το “Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη“. Στη μαρμάρινη σύνθεση η Ελλάδα (ή η Δόξα) κρατά στα χέρια της τον θνήσκοντα εύζωνο Μπιζανομάχο, ενώ το απελπισμένο βλέμμα της στρέφεται προς τον ουρανό. Το μαρμάρινο σύμπλεγμα παλιότερα βρισκόταν στο χώρο της Άνω Πλατείας (Πλατεία Πύρρου) και στηριζόταν σε περίτεχνη πέτρινη βάση, ύψους 2,50 μ. Μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση το 1958 μετά από αίτημα του τότε Υπουργείου Δημοσίων Έργων, προκειμένου να εκτελεσθούν έργα ανάπλασης της πλατείας. Τα αποκαλυπτήρια του έγιναν τον 1936.
Τοποθεσία
Το μαρμάρινο σύμπλεγμα βρίσκεται στο Πάρκο Ωρολογίου στο κέντρο των Ιωαννίνων.
Πατρότητα
O Βάσος Φαληρέας (1905 – 7 Οκτωβρίου 1979) ήταν Έλληνας γλύπτης, ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της ακαδημαϊκής σχολής γλυπτών στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1905 και καταγόταν από την Καρδαμύλη της Μάνης. Σπούδασε ζωγραφική από το 1924 έως το 1929 στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας με δασκάλους τους διάσημους καθηγητές της Σχολής Γεώργιο Ιακωβίδη και Θωμά Θωμόπουλο. Το 1930 ο Φαληρέας, προκειμένου να τελειοποιήσει τις τεχνικές του, φεύγει για το Παρίσι και μέχρι το 1935 εργάζεται κοντά στους Γάλλους γλύπτες Charles Despiau και Aristide Maillol. Εκείνη την εποχή, παρακολουθεί και μαθήματα χαρακτικής από τον Έλληνα χαράκτη Δημήτρη Γαλάνη, ο οποίος ζούσε στο Παρίσι. Στη Διεθνή Έκθεση των Παρισίων, που πραγματοποιήθηκε το 1937 στη γαλλική πρωτεύουσα, ο Φαληρέας κέρδισε το χρυσό μετάλλιο για το έργο του «Γαλήνη» (1936), που είχε εκθέσει στο γαλλικό περίπτερο, καθώς και αργυρά μετάλλια για τα έργα «Γυμνό» και «Κεφαλή», με τα οποία μετείχε στο ελληνικό περίπτερο. Την ίδια χρονιά της βράβευσής του στην Έκθεση των Παρισίων, ο Φαληρέας τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Α’. Υπήρξε μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών στο Παρίσι, ενώ το 1976 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Ακόμη, έργα του είναι και πολλές ξυλογραφίες, μετάλλια και αναμνηστικά νομίσματα. Τέλος, ο Βάσος Φαληρέας διακρίνεται για τον ανθρωποκεντρικό τρόπο και την ακαδημαϊκή αντίληψη απόδοσης των έργων του. Έχει φιλοτεχνήσει δεκάδες μνημεία και ηρώα, όπως «Το Άγαλμα της Προμάχου Αθηνάς» (1951) στο Πεδίον του Άρεως στην Αθήνα, σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Φαίδωνα Κυδωνιάτη (1910 – 1989), τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν σε λαμπρή τελετή το 1952. Επιπλέον, τιμήθηκε με διεθνή βραβεία. Το 1980 και το 1989, μετά το θάνατο του Φαληρέα στις 7 Οκτωβρίου 1979,με απόφαση των συγγενών και κληρονόμων του καλλιτέχνη, δεκάδες έργα του παραχωρήθηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας.
Πρόκειται για το κύριο Μνημείο των Ιωαννίνων, το ποίο είναι συγχρόνως και το “Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη“. Στη μαρμάρινη σύνθεση η Ελλάδα (ή η Δόξα) κρατά στα χέρια της τον θνήσκοντα εύζωνο μπιζανομάχο, ενώ το απελπισμένο βλέμμα της στρέφεται προς τον ουρανό. Η ανέγερση του ηρώου αυτού έγινε τη δεκαετία του ’20 σε μια εποχή που υπήρξε έντονη κινητοποίηση από το κράτος για την ανέγερση ηρώων σε όλη την επικράτεια, προς τόνωση προφανώς του εθνικού φρονήματος. Το Ηρώο των Μπιζανομάχων, λοιπόν, φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Βάσο Φαληρέα, ο οποίος έπλασε μια γυναικεία μορφή με κεφάλι Αθηνάς που κρατά έναν νεκρό στρατιώτη μπροστά από μια ασπίδα. Η απελπισία της μορφής αυτής είναι εμφανής. Στα πόδια της βρίσκεται η επιγραφή «Επί τας» παραπέμποντας και στη μορφή της σκληροτράχηλης Σπαρτιάτισσας.
Το Ηρώο των Μπιζανομάχων (γνωστό και ως άγαλμα της Δόξας ή του Αγνώστου Στρατιώτη), δίπλα από το Ρολόι, όντας το σημαντικότερο μνημείο για την απελευθέρωση της πόλης, αποτελεί το σημείο αναφοράς για τις επίσημες αρχές της πόλης σε κάθε εθνική ή τοπική επέτειο.
Όνομα Συντάκτη
Γράφει η Μαρία Φλωράκη, τελειόφοιτη φοιτήτρια Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Βιβλιογραφία
‘’Οι Καλλιτέχνες’’, Αναστάσιος Παπασταύρος – Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα: https://zsgiannina.gr
Διαδικτυακές πηγές:
‘’Βάσος Φαληρέας – Ένας σπουδαίος Έλληνας γλύπτης’’ – Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα: https://olympia.gr/2018/10/07
‘’Academic Dictionaries and Encyclopedias, Βάσος Φαληρέας’’ – Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα: https://greek_greek.enacademic.com
‘’Μνημείο Μπιζανίου’’ – Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα: https://www.travelioannina.com
‘’ Το άγαλμα… των επετείων ‘’ – Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα: https://typos-i.gr/article/agalma-twn-epeteiwn
Ο συντάκτης φέρει την ευθύνη των κειμένων.
Greek