Γρηγόριος Δίκαιος-Παπαφλέσσας
Η μαρμάρινη αυτή προτομή του Γρηγόριου Δικαίου -ο γνωστός σε όλους Παπαφλέσσας- είναι δημιούργημα του γλύπτη Κώστα Γεωργακά. Ο Παπαφλέσσας αποδίδεται με πυκνή γενειάδα, μαντήλι στο κεφάλι και πιστόλες ζωσμένες στην μέση του. Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει ανάγλυφο μετάλλιο το οποίο αναπαριστά ένα σπαθί και ένα ανοιχτό βιβλίο ανάμεσα σε φύλλα δάφνης. Από κάτω ακολουθεί η επιγραφή:
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ
Η
ΠΑΠΑΦΛΈΣΣΑΣ
1788 – 1825
Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη:
Κ. ΓΕΩΡΓΑΚΑΣ
ΓΛΥΠΤΗΣ
Τοποθεσία
Η προτομή βρίσκεται μπροστά από την πλατεία 23ης Μαρτίου, δίπλα στην προτομή του Νικηταρά, στην πόλη της Καλαμάτας.
Πατρότητα
Ο γλύπτης Κώστας Γεωργακάς γεννήθηκε το 1904 στο Σιδηρόκαστρο Τριφυλίας, όπου εκεί τελείωσε το δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια, φοίτησε στο γυμνάσιο της Κυπαρισσίας. Το 1924 γράφτηκε στο προπαιδευτικό τμήμα της Σχολής Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Στο τρίτο έτος αρίστευσε και έλαβε το δίπλωμα καθηγητή των τεχνικών μαθημάτων για τη Μέση Εκπαίδευση. Επιθυμούσε όμως να αξιοποιήσει το ταλέντο του και αποφάσισε να δώσει εξετάσεις στο εργαστήριο Γλυπτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών. Πέρασε πρώτος στις εξετάσεις και κατάφερε να τελειώσει τη σχολή με τη βοήθεια του Σιδηροκαστρίτη Λάμπρου Γιαννίκου , μεγαλέμπορα στο Κάιρο της Αιγύπτου, ο οποίος θαύμασε το ταλέντο του νεαρού καλλιτέχνη και αποφάσισε να του στέλνει ένα αξιοσέβαστο ποσό για την ολοκλήρωση των σπουδών του.
Το 1932 ο Γεωργακάς, έχοντας κερδίσει την πολυπόθητη υποτροφία «Ηρακλή Βόλτου», μετέβη στο Παρίσι, όπου κατά τη διάρκεια των σπουδών του φιλοτέχνησε σημαντικά έργα. Το 1936 επέστρεψε στην Αθήνα και μέχρι το 1941 φιλοτέχνησε πολλά έργα στο εργαστήριό του. Πλήθος έργων φιλοτέχνησε και στην Αιθιοπία κατά τη 15ετή παραμονή του και τιμήθηκε με μετάλλια. Εκεί έχασε και το φως από τον έναν οφθαλμό του λόγω ατυχήματος. Το 1961 επέστρεψε στην Αθήνα και μέχρι το 1986 κορυφώθηκε η καλλιτεχνική του δημιουργία.
Ο μεγάλος καλλιτέχνης έφυγε από τη ζωή το 1991. Έργα του Κώστα Γεωργακά, εκτός από τη γενέτειρά του, το Σιδηρόκαστρο Τριφυλίας, έχουν στηθεί σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Ο
Γεώργιος Δικαίος Φλέσσας, όπως ήταν το κοσμικό του όνομα, γεννήθηκε το 1786 ή το 1788 στην Πολιανή Μεσσηνίας. Φοίτησε στην ονομαστή Σχολή της Δημητσάνας και το 1816 εκάρη μοναχός στο μοναστήρι της Βελανιδιάς στην Καλαμάτα κι έλαβε το όνομα Γρηγόριος. Ζωηρός και εριστικός ως χαρακτήρας, γρήγορα ήλθε σε ρήξη με τον ηγούμενό του και πήγε να μονάσει στο μοναστήρι της Ρεκίτσας. Στις αρχές του 1818 μάλωσε μ’ ένα Τούρκο αγά της περιοχής για κάποια διαφιλονικούμενα κτήματα και αναγκάστηκε να καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης από τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε’.
Στην Κωνσταντινούπολη γνωρίστηκε με τον Αναγνωστόπουλο, ο οποίος τον μύησε στη Φιλική Εταιρεία στις 21 Ιουνίου 1818. Στα έγγραφα της Εταιρείας υπέγραφε με το όνομα Αρμόδιος και ως διακριτικά έβαζε τα αρχικά Α.Μ. Από τη στιγμή που έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, ο Παπαφλέσσας αφιερώθηκε ψυχή τε και σώματι στην υπόθεση του εθνικού ξεσηκωμού. Παρορμητικός και ενθουσιώδης, ταξίδεψε γι’ αυτόν το σκοπό στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και άλλοτε με ψέματα και άλλοτε με αλήθειες κατάφερε να ενθουσιάσει και να παρασύρει πολλούς Έλληνες. Δικαιολογημένα κάποιος βιογράφος του τού έδωσε το όνομα «μπουρλοτιέρης των ψυχών». Η τακτική, όμως, που ακολούθησε, θεωρήθηκε από ηγετικά στελέχη της Φιλικής Εταιρείας επικίνδυνη για την αποκάλυψη των σχεδίων της και αποφασίζεται να σταλεί στον Μοριά, όπου οι συνθήκες ήταν ευνοϊκότερες για οργανωτική δράση.
Αργότερα, έφυγε για να συναντηθεί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στις Κιτριές (Μεσσηνιακή Μάνη). Στις 23 Μαρτίου συμμετείχε με πολλούς Μοραΐτες καπεταναίους στην απελευθέρωση της Καλαμάτας. Όπου περνά, ενθουσιάζει και ξεσηκώνει τους Έλληνες. Κλείνεται να πολεμήσει στο κάστρο του Άργους και ύστερα παίρνει μέρος σε πολλές μάχες (Δερβενάκια και άλλες μικρότερες).
Τον Δεκέμβριο του 1821 έλαβε μέρος στην Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και το 1823 στη Β’ Εθνοσυνέλευση του Άστρους. Στις 27 Απριλίου του 1823 ανέλαβε το Υπουργείο των Εσωτερικών και την 1η Ιουλίου του ίδιου χρόνου και το Υπουργείο της Αστυνομίας. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, παρά το γεγονός ότι ήταν παλιός συνεργάτης του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, βρέθηκε στο αντίπαλο στρατόπεδο. Οι ένοπλες συγκρούσεις του με τους Κολοκοτρωναίους αποτελούν μελανή σελίδα στην όλη δράση του.
Μόλις πάτησε το πόδι του ο Ιμπραήμ στο Μοριά το 1825, πρότεινε την αποφυλάκιση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και άλλων αντικυβερνητικών αγωνιστών, ενώ ο ίδιος όντας ακόμη Υπουργός των Εσωτερικών και της Αστυνομίας ξεκίνησε για τη Μεσσηνία για να χτυπήσει τον εισβολέα. Ταμπουρώθηκε στο Μανιάκι, με την απόφαση να νικήσει ή να πέσει. Στις 20 Μαΐου δέχθηκε επίθεση από τις υπέρτερες δυνάμεις του εχθρού κι έπεσε ηρωικά μαχόμενος, ύστερα από οκτάωρη σκληρή μάχη.
Στις 23 Μαρτίου 1821 ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση, με την Καλαμάτα να είναι η πρώτη πόλη που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό. Κάθε χρόνο, λοιπόν, γιορτάζεται η επέτειος της έναρξης της επανάστασης. Τελείται Δοξολογία στον Ιστορικό Ναό των Αγίων Αποστόλων, γίνεται Ανάγνωση Όρκου των Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων, Τρισάγιο στη μνήμη των Ηρώων και κατάθεση στεφάνων. Ύστερα, λαμβάνουν χώρα και τα υπόλοιπα δρόμενα της γιορτής.
Όνομα Συντάκτη
Γράφει η Παναγιώτα Γιαννακά, φοιτήτρια του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Βιβλιογραφία
Πασσαλίδης, Θ. (2021). Η προτομή του Παπαφλέσσα στην πλατεία 23ης Μαρτίου της Καλαμάτας. Ανακτήθηκε 25 Νοεμβρίου, 2021, από https://odosell.blogspot.com/2020/01/papaflessa-kalamata.html
Δρακουλάκου, Κ. ( 08 Απριλίου, 2020). Σιδηρόκαστρο Μεσσηνίας: Απόρθητο κάστρο ή «χωριό των αγαλμάτων». Ελευθερία. Ανακτήθηκε 25 Νοεμβρίου, 2021, από https://eleftheriaonline.gr/photo-video/item/211403-sidirokastro-messinias-aporthito-kastro-i-xorio-ton-agalmaton-fotografies
Χαραλαμπόπουλος, Ν. Γ. (1986). Ο γλύπτης Κώστας Ν. Γεωργακάς : Η ζωή και το έργο του Καλλιτεχνική πεντηκονταετία 1936 – 1986. Αθήνα. https://catalogue.nlg.gr/Record/b.176665
Παπαφλέσσας. (χ.η). Ανακτήθηκε 15 Δεκεμβρίου, 2021, από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CF%86%CE%BB%CE%AD%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82
Η Καλαμάτα τίμησε την ιστορική επέτειο της 23ης Μαρτίου 1821. (23 Μαρτίου, 2021). Ανακτήθηκε 15 Δεκεμβρίου, 2021, από https://www.flynews.gr/kalamata-epeteios-23-martiou-1821/
Ο συντάκτης φέρει την ευθύνη των κειμένων.
Subscribe
0 Comments
Greek